Felsefe Doktrinler Sözlüğü'nden 

                       Müellif : Prof. Dr. Süleyman Hayri Bolay

    Mistisizm :

   Tabiat üstü bir alemle irtibat kurarak üstün bir bilgiyi araştıran ve akıl kemmi denemelere dayanmadan, sezgi gücü ve vecd halindeki pratiklerle eşyanın özüne ait bilgiye, Allah'a ulaşacağını ileri süren tasavvufi ve felsefi meslek.Buna inananların zihni hallerive yaşayışları. 
    Bu meslek akıldan çok aşk ve irade hamlesiyle ve gayretiyle hakikatı araştırır; insanın tabii ve ilmi bilgisinden bambaşka yüksek bir bilgiyi elde etmeyi hedef alır; böylece saf aklın hudutlarını aşarakbu hedefe ulaşır.Bu manada o, zekanın delaletini (rehberliğini) aşan bir sezgi ile insan ruhunun,varlığın künhü ile kaynaşmasıdır. 
    Mistisizmde iç hayatının derinleştirilmesi, insan iradesinin bilenerek nefse hakim olmak, ruhu temizlemek, irade dışındaki kuvvetleri faaliyete geçirmek iktidarı gibi hususlar esastır.Bu cereyan doğru bilginin miyarı olarak vecd'i kabul eder. 
    Batı mistisizmi ile İslam'da görülen muhtelif tasavvuf cereyanları birbirinden farklılıklar gösterirler.

    Ekzistansiyalizm ( varoluşçuk ) : 

   Ümitsiz bir pesimizm ile stoacılığın karışımı olan ve alemin saçma olduğu fikrinden hareket eden bu felsefi meslek,prensip olarak,realiteyi en soi (kendi şuuruna sahip olmayan), varlık olarak değil, fakat yalnızca varoluşunun tezahürleri,tesirleri ve neticeleri olarak görmekten ibarettir.Fakat onu esas karakterize eden husus, bir aksiyon arzusu,kör bir varoluş iradesi'dir.Buna göre,varlık, şu tek tek var olmakta olan fertlerdir.
    Bu anlayış, dünyaya hakim olduğunu söyledikleri saçmalık karşısında muasır gençliğin yalnızlık,bunalım ve ümitizlikten doğan hislerinin felsefi bir üslub içinde açığa vurulmasıdır.
    Bu bunalım daima istikrarsızlığın hissedildiği ibtila halindeki şiddetli bir varoluş iradesi saçmalıkdan, münasebetsizlikten, suç ve günahtan zevk alacak dereceye kadar varan bir humanizmi kabul eder ve müdafa eder.Bütün külli değerleri, her türlü ölüm ötesi inancı inkar ederler; ve ilk sebepler ve yaratılış meselesini de, hiç üzerinde durmaksızın reddederler.